Demans riskiniz resmen parmaklarınızın ucunda: İdrarınızdaki bir protein sizi adeta uyarıyor!
İdrarınızdaki bir protein, sadece böbrek sağlığınızı değil, demans riskinizi de ortaya çıkarabilir. Yeni araştırma, albümin seviyesinin yüksek olduğu kişilerde bunama gelişme olasılığının belirgin şekilde arttığını ortaya koyuyor.
ALBÜMİN VE ALBÜMİNÜRİ NEDİR?
Albümin, kanın en bol proteini olup süt, yumurta ve bazı bitki tohumlarında da bulunur. Normal şartlarda böbrekler albüminin idrara sızmasını engeller. Ancak idrarda yüksek albümin bulunması, yani albüminüri, böbrek hasarının bir işareti olarak kabul edilir.
Şaşırtıcı olan ise, albüminüri sadece böbrek sağlığını değil, bunama riskini de yansıtabilir. Stockholm’de 65 yaş ve üzeri, demans öyküsü olmayan yaklaşık 133.000 kişiyle yapılan bir çalışmada bu ilişki detaylı şekilde incelendi. 65 yaş altı bireyler çalışmaya dahil edilmedi, çünkü demans vakalarının %96’sı 65 yaş ve üzeri grupta görülüyor.
Yaklaşık dört yıllık takip süresinde katılımcıların %7’sinde bir tür demans gelişti. Böbrek fonksiyonları ve diğer etkenler dikkate alındığında bile, albüminüri olanlarda bunama riski daha yüksekti:
Normal albümin (<30 mg/g): Referans grup
Orta seviyede albümin (30–299 mg/g): %25 daha yüksek risk
Yüksek albümin (≥300 mg/g): %37 daha yüksek risk
BÖBREK VE BEYİN ARASINDAKİ BAĞLANTI
Karolinska Enstitüsü’nden nefroloji uzmanı Hong Xu, böbrekler ve beynin birbirinden farklı gibi görünse de, her ikisinin de hassas küçük damar ağına sahip olduğunu belirtiyor. Böbreklerde damar hasarı oluştuğunda, benzer bir süreç beyinde de görülebiliyor. Bu nedenle albüminüri, özellikle vasküler demansla en güçlü bağlantıya sahip. Vasküler demans, Alzheimer’dan sonra en yaygın ikinci demans türü.
Böbreklerde proteinin sızması hasarın göstergesi olurken, beyinde de benzer şekilde kan-beyin bariyerinde hasar ve iltihap, toksinlerin ve anormal proteinlerin birikmesine yol açıyor. Bu süreç, demansın ilerlemesiyle doğrudan ilişkilendiriliyor.
ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ
Önceki Norveç ve ABD çalışmaları da benzer şekilde, idrarda albümin yüksekliği olan bireylerde demans riskinin arttığını göstermişti. Albüminüri taraması, özellikle diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalık veya böbrek rahatsızlığı olan kişilerde, erken risk değerlendirmesi için değerli bir araç olabilir.
Hong Xu, “Albüminüri erken tespit edilirse, bunamanın başlangıcı geciktirilebilir veya önlenebilir,” diyor. Gelecekteki araştırmalar, albüminüri ile demansın alt tipleri arasındaki ilişkiyi ve her alt tipin risk faktörlerini inceleyebilir.
Bağırsaklarınız hızlı mı yavaş çalışıyor? Birkaç yemek kaşığı yiyerek bunu öğrenmeniz mümkün!
Ayrıca çalışmada, katılımcıların kültürel kökenlerinin de önem taşıdığı vurgulanıyor; farklı kültürler bilişsel testlerde farklı performans sergileyebiliyor.
