Bu küçük, kertenkeleye benzeyen yaratık, şimdiye kadar bilinen en eski lepidosaur unvanını ele geçirdi. Daha önce bu rekor, fosilleri 3–7 milyon yıl daha geç döneme ait olan Wirtembergia türüne aitti.
240 MİLYON YILLIK FOSİL
Lepidosaurlar, kertenkeleler, yılanlar ve Rhynchocephalia takımının tek yaşayan üyesi olan tuatarayı kapsayan geniş bir sürüngen grubudur. Tuataralar, milyonlarca yıl boyunca değişmeden kalan ve Mezozoik atalarını andıran görünümleriyle dikkat çeker. Yeni fosil, kafatası ve iskeletinin büyük bir kısmı detaylı bir şekilde incelendikten sonra Rhynchocephalian olarak sınıflandırıldı.
Bristol Üniversitesi’nden omurgalı paleontoloğu Michael Benton, fosil hakkında şunları söylüyor:
"Yeni yaratığın nispeten büyük ve üçgen biçimli dişleri var. Muhtemelen böceklerin sert dış kısımlarını delip kesmek için kullanıyordu; tıpkı günümüz tuataralarının yaptığı gibi."
Fosil, İngiltere’nin Devon kentindeki bir plajda bulunan Orta Triyas dönemine ait Helsby Kumtaşı Oluşumu’ndan çıkarıldı ve bilim insanları tarafından "vahşi dişli kertenkele" anlamına gelen Agriodontosaurus helsbypetrae adı verildi.
Bu keşif, lepidosaurların evrimsel geçmişine dair çok değerli bilgiler sunuyor. Fosilin daha ince detaylarını ortaya çıkarmak için senkrotron BT taramaları kullanıldı ve bilim insanlarını oldukça şaşırttı.
Bristol Üniversitesi’nden paleobiyolog Dan Marke, bulguyu şöyle yorumluyor:
"Yeni fosil, beklentilerimizin neredeyse hiçbirini karşılamıyor. Daha önce keşfedilen hiçbir şeye benzemiyor ve hepimizi kertenkelelerin, yılanların ve tuataraların evrimi hakkında yeniden düşünmeye sevk etti."
Beklentilerin aksine, Agriodontosaurus’un damağında diş yoktu ve kafatasında menteşe izi bulunmuyordu; oysa bilim insanları, ilk lepidosaurlarda bu özellikleri görmeyi bekliyordu. Buna karşın, dişleri şaşırtıcı derecede büyüktü.
Marke, ekliyor:
"Bu fosil, yalnızca tüm lepidosaurların atalarının kafatası yapısı hakkında bilgi vermekle kalmıyor; aynı zamanda tuataranın, sık sık 'yaşayan fosil' olarak anılmasına rağmen, zengin ve çeşitlilik dolu bir evrimsel geçmişe sahip eski bir sürüngen grubuna ait olduğunu gösteriyor."