Bazı şarkılar neden aklımıza takılıyor? Bilim bu durumu açıkladı!
16
Araştırmalara göre insanların %90’ından fazlası hayatının bir döneminde bu durumu deneyimliyor. Bilim insanlarıysa artık bu fenomenin nedenlerini, beynin nasıl tepki verdiğini ve onlardan nasıl kurtulabileceğimizi anlamaya çalışıyor.
26
“UP, UP, UP WE GO” ETKİSİ: TEKRARIN GÜCÜ
Bir şarkının akılda kalmasının en güçlü nedeni tekrardır.
Pop müzikte sıkça kullanılan “bitişik tekrarlar”, yani nakaratın peş peşe söylenmesi beynin aşinalık mekanizmasını harekete geçirir.
Beyin, şarkıyı bir ses dosyası gibi saklamaz; onun yerine “talimatlar” şeklinde organize eder.
36
Yani zihin, şu komutları uygular:
“Girişle başla, kıtayı iki kez çal, nakarata geç, dört kez tekrarla…”
Bu yapı tekrarlandıkça, beyin o şarkı parçasını sonsuz döngüye alır. İşte “Baby Shark”, “Can’t Get You Out of My Head” ve “Golden” gibi şarkıların sırrı burada gizlidir.
46
BEYİNDE NE OLUYOR?
Kulağa takılan şarkılar, beynin varsayılan mod ağı (DMN) etkinleştiğinde ortaya çıkar.
Bu ağ, hayal kurma, geçmişi hatırlama veya dalıp gitme anlarında devrededir. Yani siz başka bir şey düşünmeye çalışsanız bile, bu ağ “şarkının en sevdiği kısmını” çalmaya devam eder.
56
Odaklanmayı sağlayan beyin bölgeleri ise o sırada “sessize alınmıştır”.
Sonuç? Zihnin içinde dönüp duran bir melodi ve durdurulamayan bir iç ses.
66
PEKİ YA KURTULMAK MÜMKÜN MÜ?
Eğer “Golden” ya da “Baby Shark” gibi şarkılar beyninizde çalmaya devam ediyorsa, birkaç bilimsel yöntem var:
- Başkasına yüksek sesle söyleyin.
- Sosyal etkileşim, varsayılan mod ağını susturur.
- Yerine başka bir şarkı koyun.
- Tekrarlamayan bir melodi seçin — örneğin Happy Birthday veya God Save the King.
- Atlassian’ın 40 saniyelik “kulağa takılmayan” şarkısını deneyin.
- Bilimsel olarak kulağa yapışmayı engellemek için tasarlanmıştır.
- Bol müzik dinleyin.
- Beynin melodileri karıştırmasına izin verin, çünkü çeşitlilik kulağa takılma döngüsünü kırar.