Antik kediler üzerinde yapılan çalışmadan şaşırtan sonuç: Kedilerin evcilleşme hikayesi ortaya çıktı!
18
Kediler oldukça gizemli hayvanlardır. Kendileri gibi kökenleri ve antik insanlarla yolcukları da gizemlidir. Ancak yapılan yeni bir çalışma bu gizemlerden birine ışık tuttu. Kedilerin ilk olarak bir kültün parçası olarak antik Mısır’da veya Kuzey Afrika’nın başka bölgelerinde evcilleştirildiği fikrini destekleyen yeni kanıtlar bulundu.
28
KEDİLER NASIL EVCİLLEŞTİ?
Araştırmacılar, günümüzdeki ev kedilerinin Afrika yaban kedilerinden türediğini zaten biliyorlardı. Ancak bu yaban kedilerinin tam olarak ne zaman ve nerede insanlar tarafından kabul edildiği yoğun bir şekilde tartışılıyordu.
38
Yayımlanan iki çalışmada, dünyanın en popüler ikinci evcil hayvanının insanlarla nasıl bir arada yaşamaya başladığı ve dünyaya nasıl yayıldığına dair heyecan verici gelişmeler görüldü.
48
Yaygın hipotezlerden biri, kedilerin Neolitik dönemde, 12.000 ila 5.000 yıl önce, Ortadoğu'nun Akdeniz kıyısındaki Levant bölgesinde evcilleştirildiği yönündedir. Bu bölge tarımın ilk ortaya çıktığı yerin bir parçasıdır. Teoriye göre, insanların avcı-toplayıcı yaşam tarzından çiftçiliğe geçtiğinde, kemirgenlerin bir sorun haline geldiğini öne sürüyor. Kediler kemirgenlere ilgi duyuyordu ve kedigiller kemirgenleri yediği için insanlar onlarla birlikte yaşamaktan mutluydu. Bu teori, Türkiye ve Suriye açıklarında, Kıbrıs’ta bir insanın ayağının dibinde gömülü olarak bir kedinin bulunmasına dayanıyor.
58
Ancak yapılan araştırmalar, kedilerin aslında çok daha sonra evcilleştirilmiş olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılar, erken kedi örnekleri üzerinde genetik analizler yürüttü. 11.000 ila 2.300 yıl önce Avrupa ve Türkiye'de bulunan kedilerin günümüz evcil kedilerinin doğrudan ataları olmadığı sonucuna varıldı. Araştırmacılar, Anadolu ve Güneydoğu Avrupa’da bulunan birçok Neolitik kedinin genomlarını başarıyla yeniden oluşturdular ve bu kedilerin Avrupa vahşi kedileri olduğunu kanıtladılar.
68
Araştırmacılar, kedilerin Afrika'da, Mısır'da veya kıtanın kuzey bölgelerinde evcilleştirildiklerini, bunun günümüz Fas veya Tunus'ta gerçekleştiğini öne sürüyor. Yapılan analizler sonucunda modern ev kedilerinin genetik açıdan Tunus'taki Afrika vahşi kedilerine en çok benzeyen tür olduğu ortaya çıktı.
78
ANTİK MISIR KEDİLERİ
Araştırmacılar, kedilerin antik çağlarda toplumdaki genetik olmayan kanıtlarına baktılar ve kedilerin en erken Mısır’da varlığına ulaştı. Buna göre kedilerin MM. 1. Bin yılda Mısır’a yerleştiği görüldü.
Kedigiller kemirgenler tarafından tarımsal üretime çekilmiş olabilirken, bunların dini ritüellerde kullanılan mumyaların üretimi için yetiştirildiği de öne sürülüyor.
88
Kediler muhtemelen ticaret yolları aracılığıyla Mısır'dan kuzeye doğru taşındı. İngiltere'de bulunan örnekler, Geç Demir Çağı'na tarihleniyor ve bu dönemde Avrupa'ya giren bir kedi dalgası olduğunu gösteriyor. Evcil kediler daha sonra Yunan ve Roma dönemlerinde daha yoğun bir şekilde Avrupa'ya hareket etti.
Mısır'daki mumyalanmış kedi kalıntılarından elde edilen genetik verilerin henüz güvenilir bir şekilde analiz edilmediği söyleniyor.