Yürüyüş şekliniz sizi ele veriyor olabilir! Bilimsel araştırmalar yürüyüşün otizmle bağlantısını ortaya koydu
15
Son zamanlarda, yürüyüşteki belirgin farklılıklar da otizmin destekleyici tanı kriterleri arasında yer almaya başladı. Tuhaf yürüyüş, ‘Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nda otizmin tanımlayıcı özelliklerinden biri olarak listeleniyor.
25
OTİZMDE YÜRÜYÜŞ FARKLILIKLARI NASIL GÖRÜLÜYOR?
Otizmli bireylerde görülen en dikkat çekici yürüyüş farklılıkları şunlardır:
- Ayak parmakları ucunda yürüme
- İçe dönük adımlarla yürüme (içe basma)
- Dışa dönük adımlarla yürüme (dışa basma)
Bunların yanında yapılan araştırmalar daha ince ayrıntılara da işaret ediyor. 30 yıldan fazla süredir yürütülen çalışmalar, otizmli bireylerde şu yürüme özelliklerinin öne çıktığını ortaya koyuyor:
- Daha yavaş tempoda yürüme
- Daha geniş adımlar atma
- Ayak yerden kesilmeden önce daha uzun süre yere temas etmesi
- Her adımda daha fazla süre harcanması
Ayrıca bu bireylerde adım uzunluğu, adım hızı ve genel yürüyüş düzeninde kişisel farklılıklar çok daha belirgindir. Denge, koordinasyon ve duruş kontrolü gibi motor becerilerde yaşanan zorluklar, yürüyüş tarzını da etkileyebilir.
35
BU YÜRÜYÜŞ FARKLILIKLARININ NEDENİ NEDİR?
Otizmde gözlenen yürüyüş farklılıkları, büyük ölçüde beynin gelişimiyle ilişkilidir. Özellikle bazal gangliyonlar ve beyincik (serebellum) gibi bölgelerdeki yapısal ve işlevsel farklılıklar bu durumu açıklamada önemli rol oynar:
Bazal gangliyonlar, hareketin sıralanmasından ve yumuşak geçişlerinden sorumludur. Yürüyüşünüzün akıcı ve otomatik görünmesini sağlar.
Beyincik, vücudun hareketlerini ve duruşunu görsel ve duyusal bilgilerle zamanlayarak dengede kalmanızı sağlar.
Bu bölgelerdeki farklılıklar, sadece beyin yapısını değil; beynin diğer bölgeleriyle olan iletişimini de etkileyebilir. Ayrıca, araştırmalar yürüyüş farklılıklarının yalnızca çocuklukta değil, yaşam boyu devam edebildiğini, hatta bazı durumlarda yaşla birlikte daha da belirginleştiğini gösteriyor.
45
SADECE YÜRÜYÜŞ DEĞİL, DİĞER BECERİLERLE DE İLİŞKİLİ
Otizmli bireylerin yürüyüş şekli, yalnızca motor becerilerle değil; aynı zamanda dil, bilişsel gelişim ve duyusal işleme yetileri ile de bağlantılıdır. Daha fazla desteğe ihtiyaç duyan bireylerde, bu motor farklılıklar daha net şekilde gözlemlenebilir.
Ayrıca yürüyüşteki düzensizlikler, zaman zaman kişinin duyusal veya bilişsel bir aşırı yüklenme yaşadığını gösterebilir. Bu tür sinyaller, bireyin ara verme veya destek alma ihtiyacını gösterebilir.
55
BU DURUM NASIL YÖNETİLEBİLİR?
Yürüyüşteki farklılıklar her zaman müdahale gerektirmez. Önemlisi, bu durumun kişinin günlük yaşamını ve işlevselliğini etkileyip etkilemediğidir.
Eğer yürüyüş şekli;
- Denge kaybına veya sık sık düşmeye neden oluyorsa,
- Fiziksel aktivitelere katılımı kısıtlıyorsa,
- Aşil, baldır, sırt gibi bölgelerde ağrıya neden oluyorsa,
destek sağlanması faydalı olabilir.
Motor gelişimi desteklemek, sadece klinik ortamlarla sınırlı olmak zorunda değildir. Özellikle çocukların büyük bölümünü okulda geçirdiği düşünüldüğünde, okul saatleri içine entegre edilmiş hareket programları, gelişimi desteklemede etkili olabilir.
Araştırmalar, otizmli çocukların spor, dans gibi toplum temelli aktivitelere katıldıklarında motor becerilerinde gelişim gösterdiklerini ortaya koyuyor. Bu yaklaşımlar, çocuklara hareket biçimlerinin “düzeltilmesi gereken bir sorun” olarak değil, ifade özgürlüğü olarak görülmesini sağlıyor.