Sıfır kalori ancak iştah patlatıyor: Sebebi herkesi şaşırttı! İşte şekersiz içeceklerin gizli yüzü
16
ABD’de yapılan bir araştırma, yapay tatlandırıcı içeren içeceklerin sadece tatlı isteğini bastırmadığını, ayrıca beynin açlık mekanizmasını da değiştirebileceğini ortaya koydu. Özellikle suklaroz ismindeki tatlandırıcı üzerinde yoğunlaşan çalışmalarda, bu maddenin beynin tokluk ilişkili bölgelerinde ters etkiye neden olduğu gözlemlendi.
26
SUKLAROZ NE YAPIYOR?
Normalde şekerli bir içecek tüketildiğinde, vücut glikozu algılar, insülin ve tokluk hormonları salgılanır, beyin “artık doydun” sinyali alır. Fakat sukraloz gibi yapay tatlandırıcılar bu döngüyü bozuyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Endokrinolog Dr. Kathleen Page'in yürüttüğü bir çalışmaya göre, sukraloz tüketimi hipotalamusta, yani beynin açlık merkezinde artan bir aktiviteye neden oluyor. Bu da tok hissetmek yerine, daha çok yeme isteği uyandırabiliyor.
Page’in ekibi, 75 katılımcıya sukraloz, sofra şekeri (sukroz) ve sade su vererek beynin tepkisini inceledi. Şekerin tokluk hissini artırırken, sukralozun hipotalamusun daha fazla çalışmasına neden olduğu, yani açlık hissini artırdığı görüldü. Üstelik kandaki insülin ve GLP-1 hormonlarında da beklenen yükselme olmadı.
36
BEYİN NEYİ BEKLİYOR?
Araştırmacılara göre, bu durumun nedeni tat ve besin arasında oluşan beyinsel bir kopukluk. Dr. Page bu durumu şöyle açıklıyor:
“Beyin tatlı tadı algıladığında, ardından enerji içeren bir besin geleceğini varsayıyor. Ama bu olmadığında, açlık hissi tetikleniyor çünkü beyin hala ‘besin’ bekliyor.”
Farelerle yapılan deneylerde de benzer sonuçlar görüldü. Sukraloz tüketen fareler, sonrasında daha çok şekerli yiyeceklere yöneliyordu.
46
TEHLİKE NEREDE BAŞLIYOR?
Yapay tatlandırıcılar sadece beyinle sınırlı kalmayıp, metabolizma üzerinde de etkili olabilir. 2020’de yapılan bir başka araştırma, sukralozun karbonhidratlarla birlikte tüketildiği zaman insülin direncini artırdığını ve glikoz metabolizmasını bozduğunu gösterdi. Bu da zamanla tip 2 diyabet riskini yükseltebilir.
Montreal’deki McGill Üniversitesi’nden Prof. Dana Small’a göre, yapay tatlandırıcılar metabolik süreçlerin “doğal akışını” değiştiriyor.
Ayrıca, yapay tatlandırıcıların gerçekten kilo alımına yol açıp açmadığı hala tartışmalı bir konu. Bazı uzun süreli araştırmalar yapay tatlandırıcıların obezite ve diyabetle ilişkili olduğunu gösteriyor ancak, neden-sonuç ilişkisi henüz tam olarak kurulmuş değil.
56
AÇLIK HER ŞEY Mİ?
Beslenme uzmanı Prof. Richard D. Mattes’e göre, insanların yemek yemesinin tek nedeni açlık değil. Sosyal ortamlar, stres, can sıkıntısı veya alışkanlıklar da insanların yemek yemesinin güçlü tetikleyicileri.
Mattes, “Açlık yemeye başlama nedenleri arasında küçük bir paya sahip. Bu yüzden, açlık hissini hafifçe artıran bir içeceğin tek başına kilo aldıracağını söylemek zor,” diyor.
Uzmanlar yine de özellikle diyabet hastalarının hem şekerli hem de yapay tatlandırıcılı içeceklerden uzak durmasını öneriyor. Bu kişiler için doğal aromalı maden suları, daha iyi bir alternatif olabilir.
66
TATLANDIRICILAR MASUM DEĞİL
Yapay tatlandırıcılar, bir zamanlar şekerin “masum alternatifi” olarak görülüyordu. Ama son yıllarda giderek daha fazla araştırma, yapay tatlandırıcıların da bazı sağlık riskleri taşıyabileceğini gösteriyor.
Dr. Dana Small bu konuda, “Artık elimizde yeterli kanıt var. Tatlandırıcılar etkisiz değil. Ve ne yazık ki çoğu sağlıklı da değil.” diyor.
Kaynak: nationalgeographic