Fareler üzerinde yapılan çalışma şaşırttı: Burun karıştırmak sizi Alzheimer’a yaklaştırıyor olabilir!

Burun karıştırmak yalnızca kötü bir alışkanlık değil, ayrıca yeni araştırmalara göre Alzheimer hastalığı riskini de artırabilir. Farelerde görülen şaşırtıcı bulgular, beyne giden gizli yolu ortaya koydu. Bu bulgular, Alzheimer hastalığının başlangıcına dair anlayışımızı derinleştirebilir. Alzheimer ise gizemini hala koruyor…

BURUN KARIŞTIRMAK ALZHEIMER’A MI NEDEN OLUYOR?

Avustralya’daki Griffith Üniversitesi'nden bir bilim ekibi, insanları enfekte edebilen ve zatürreye neden olabilen Chlamydia pneumoniae adlı bakteriyi farelerde test etti. Bu bakterinin Alzheimer hastalığına yakalananların beyinlerinde de bulunduğu keşfedildi.

Deneylerde, bakterilerin koku alma sinirine kadar ilerleyebildiği görüldü; bu sinir, burun boşluğuyla beyni birbirine bağlıyor. Üstelik burun epitelindeki hasar, sinir enfeksiyonlarını daha da kötüleştiriyordu.

Fare beyinlerinde enfeksiyon yanıtı olarak amiloid-beta proteini daha fazla birikti. Alzheimer hastalarında da bu proteinin plakları beyin dokusunda önemli miktarda bulunuyor.

Nörobilimci James St John, 2022’nin Ekim ayında yayımlanan çalışmada, “Chlamydia pneumoniae’nin doğrudan buruna ve beyne ulaşarak Alzheimer’a benzer patolojilere yol açabileceğini gösteren ilk kişiler biziz. Bu durumu fare modellerinde gördük ve insanlar için de endişe verici olabilir.” ifadelerini kullandı.

BEYNE GİDEN EN KISA YOL OLARAK BURNU KULLANIYOR OLABİLİRLER

Araştırmacılar, bakterinin farelerin merkezi sinir sistemine ne kadar hızlı yayıldığını görünce şaşırdı. Enfeksiyonun sadece 24-72 saat içinde gerçekleştiği belirlendi. Bakteri ve virüslerin burnu beyne giden en kısa yol olarak kullandığı düşünülüyor.

İnsanlarda bu etkilerin aynı olup olmayacağı veya amiloid-beta plaklarının Alzheimer’a neden olup olmayacağı kesin değil ancak, bu bulgular nörodejeneratif hastalıkları anlamada umut verici ilerlemeler sağlıyor.

St John, “Bu araştırmayı insanlarda da yapmamız ve aynı mekanizmanın orada da geçerli olup olmadığını teyit etmemiz gerekiyor. Bu, birçok araştırmacı tarafından önerilen ancak henüz tamamlanmamış bir çalışma alanı. Bildiğimiz şey, bakterilerin insanlarda da bulunduğu ancak oraya nasıl ulaştıklarını henüz çözemediklerimizdir,” dedi.

HER 10 KİŞİDEN 9’U BURNUNU KARIŞTIRIYOR OLABİLİR

Burun karıştırmak oldukça yaygın bir alışkanlık; neredeyse 10 kişiden 9’unun yaptığı tahmin ediliyor. Hatta bazı hayvan türlerinin bu konuda insanlardan bile usta olduğu biliniyor. Burun karıştırmanın faydaları henüz net olarak ortaya konmuş değil, ancak bu tür çalışmalar, alışkanlığımızı gözden geçirmemiz gerektiğini düşündürüyor.

Yazın ellerinizi yıkamanız daha önemli! Neden mi? Tüm yaz planınız suya düşebilir

UZMANLAR UYARIYOR

İlerleyen dönemlerde, insanlarda da benzer çalışmalar yapılması planlanıyor. Ancak o zamana kadar, St John ve ekibi, burnunuzu karıştırmanın ve burun kıllarını yolmanın, burundaki koruyucu dokulara zarar verebileceği gerekçesiyle “iyi bir fikir olmadığını” savunuyor.

Araştırmanın önemli sorularından biri, artan amiloid-beta birikiminin enfeksiyonla mücadelede ortaya çıkan doğal ve sağlıklı bir bağışıklık tepkisi olup olmadığı. Bu yanıt henüz net değil.

Alzheimer, karmaşık yapısı nedeniyle halen birçok bilinmezle dolu bir hastalık. Ancak her yeni araştırma, onu durdurmanın yollarını keşfetmeye bir adım daha yaklaştırıyor.

Nörobilimci St John, “65 yaşından sonra risk artıyor; ancak sadece yaş değil, çevresel etkenler de önemli. Bu yüzden farklı nedenleri de inceliyoruz. Bakteri ve virüslerin burada kritik rolü olduğunu düşünüyoruz,” diye ekledi.