Üç bakanlıktan akran zorbalığı ile mücadele planı!

Türkiye genelinde çocukların yüzde 13,8’i akran zorbalığına maruz kalıyor. Artan risklere karşı Aile ve Sosyal Hizmetler, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları 2025’te geniş kapsamlı eğitim, danışmanlık ve dijital farkındalık programlarıyla güçlü bir mücadele yürütüyor.

ZORBALIK DİJİTAL ÇAĞLA BİRLİKTE ÇEŞİTLENDİ

Çocukların sosyal, duygusal ve akademik gelişimini doğrudan etkileyen akran zorbalığı, Türkiye’de en sık karşılaşılan çocuk koruma sorunları arasında yer alıyor. Dijitalleşmenin hızlanmasıyla birlikte fiziksel ve sözlü zorbalığın yanı sıra siber zorbalık da yaygınlaştı. 2022 yılında yapılan araştırmalar, çocukların yüzde 13,8’inin ayda en az bir kez akran zorbalığına maruz kaldığını ortaya koyuyor. Bu oran kızlarda yüzde 14,2, erkeklerde ise yüzde 13,4 seviyesinde ölçüldü.

AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI'NDAN AKRAN EĞİTİMLERİ

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 81 ilde Çocuk Hakları İl Çocuk Komiteleri tarafından düzenlenen 139 eğitimle toplam 9 bin 504 çocuğa ulaştı. Bu eğitimlerde akran zorbalığı, siber zorbalık, güvenli iletişim ve olumlu akran ilişkileri gibi konular işlendi. Bakanlığın ebeveynlere yönelik "İlk Öğretmenim Ailem" mobil uygulaması ise 1 milyon 25 binden fazla kullanıcıya ulaştı. Uygulamada zorbalığın türleri, belirtileri ve çözüm yolları hakkında kapsamlı içerikler yer alıyor. UNICEF iş birliğiyle yürütülen "Akran Zorbalığı Odaklı Psikososyal Destek ve Pozitif Ebeveynlik Programı" kapsamında 6-18 yaş gruplarına yönelik 8 oturumdan oluşan bir eğitim modeli geliştirildi. Program, hem çocuklarda farkındalık oluşturmayı hem de ebeveynlerin zorbalıkla baş etme becerilerini güçlendirmeyi amaçlıyor.

14 BİN DANIŞMANLIK HİZMETİ, 107 BİN EĞİTİM

Sağlık Bakanlığı; Sağlıklı Hayat Merkezleri, Göç Sağlığı Merkezleri ve hastaneler bünyesindeki psikolog, sosyal çalışmacı ve çocuk gelişimcileriyle akran zorbalığına yönelik çok yönlü hizmet sunuyor. 2025’in ilk dokuz ayında, 5 bin 23 kişi akran zorbalığı nedeniyle başvurdu. Verilen danışmanlık hizmeti 14 bin 326’ya ulaştı. Bin 869 eğitim programında toplam 107 bin 306 kişiye farkındalık kazandırıldı. Bakanlığın uyguladığı EASE Programı ise çocukların duygusal becerilerini geliştirmeye yönelik 7 haftalık grup çalışmalarıyla öne çıkıyor.

6,3 MİLYON ÖĞRENCİYE EĞİTİM

Milli Eğitim Bakanlığı, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri üzerinden okullarda koruyucu-önleyici çalışmalar yürütüyor. 44 bin 129 rehberlik öğretmeni; risk analizi, duygusal farkındalık, iletişim becerileri ve zorbalıkla mücadele alanlarında etkinlikler düzenliyor. 2024-2025 eğitim yılında, 6 milyon 393 bin 853 öğrenciye, 60 bin 605 öğretmene akran zorbalığı ve şiddetle mücadele eğitimleri verildi. Ayrıca, 338 bin 590 veli de bilgilendirme programlarına katıldı. Bakanlığın uyguladığı sosyal duygusal beceri programlarıyla 2025’te 5,2 milyon öğrenci ve 39 bin öğretmen desteklendi. Programlar; öz farkındalık, öfke kontrolü, şiddetle başa çıkma, empati ve sağlıklı iletişim gibi başlıklardan oluşuyor.

SİBER ZORBALIĞA KARŞI ÖZEL EĞİTİM VE YAYINLAR

Milli Eğitim Bakanlığı, öğrencilerin dijital riskler konusunda bilinçlenmesi amacıyla siber zorbalık farkındalık programları hazırladı. "İkizlerin Hikâyesi" ve "Kahramanın Maceraları" gibi hikâye kitapları ilkokul düzeyindeki çocuklara dağıtılırken; öğretmen ve veliler için broşür, sunum ve rehberler yayımlandı. 2024 yılında yayımlanan "Okullarda Şiddetin Önlenmesi Genelgesi" kapsamında öğrencilere öfke kontrolü, stres yönetimi, iletişim becerileri ve güvenli davranış modellerine ilişkin içerikler sunuluyor. Rehberlik servisleri, zorbalık yapan ve zorbalığa maruz kalan çocuklara ayrı psikoeğitim programları uyguluyor.

GÖRÜNÜRLÜK ARTTI, ALGI YÜKSELDİ

Basında akran zorbalığına ilişkin haberlerin artması ve CİMER başvurularındaki çoğalma, konunun daha görünür hâle geldiğine işaret ediyor. Ancak yapılan analizler, haberlerin yarısının bilgilendirici içeriklerden oluştuğunu ve olayların yüzde 70’inin okul dışında meydana geldiğini ortaya koyuyor. Yetkililer, artış algısının çoğu zaman aynı olayın farklı başlıklarla tekrar haberleştirilmesinden kaynaklandığını belirtiyor.

SÜREKLİLİK GEREKTİREN BİR MÜCADELE

Uzmanlara göre akran zorbalığı yalnızca bireysel değil, toplumsal düzeyde sonuçları olan çok yönlü bir sorun. Aile, okul ve kurumlar arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi; erken müdahale modellerinin yaygınlaştırılması; veri temelli politika geliştirilmesi ve çocuk katılımı mekanizmalarının artırılması kritik önemde. Türkiye’de 2025 yılı boyunca yürütülen eğitimler, dijital uygulamalar ve psikososyal destek programları çocuklar, aileler ve öğretmenler için güçlü bir koruma ağı oluşturuyor. Ancak uzmanlar, zorbalıkla mücadelenin uzun vadeli bir çaba olduğunu vurguluyor.