EMEKLİLİKTE YENİ MAAŞ SİSTEMİ: Prim günü çok olana yüksek maaş geliyor. Hangi dönemde emekliye ayrılmak avantajlı?
16
Türkiye’de emeklilik sisteminde aylık ödenen dosya sayısı 16 milyon olurken yapılacak küçük bir hesaplama ile 1.8 çalışana bir emekli düşüyor. Bu sistemin asıl olması gerekeni ise 4 çalışana 1 emeklinin düşmesi şeklinde. Bu dengesizliğin bulunması da sosyal güvenlik sistemini zora soktuğu biliniyor.
26
Orta Vadeli Program’da (OVP) emeklilik sistemi ve maaş hesaplama yöntemlerinin tamamını içine alan bir dizi düzenlemenin yapılması öngörülürken bu süreçte yalnızca kazançlar değil prim gün sayısı da emekli maaşını artıracak. Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Faruk Erdem detayları şu şekilde sıraladı.
36
EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIYOR?
Günümüzde uygulanan emekli maaşında üçlü sistem bulunuyor. Yani 1999 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç ayrı hesaplama yapılarak toplanıyor. Bu üç dönem için ayrı Aylık Bağlama Oranı (ABO) ve çarpanlar kullanıldığı için 1999 öncesi çalışması çok olan avantajlı hale geliyor.
46
AYLIK HESAPLAMALARDA NASIL BİR SİSTEM BULUNUYOR?
Sigortalının çalışırken ödediği primler (SPEK: Sosyal Güvenlik Prime Esas kazanç)
Üç dönem için aylık bağlama oranları (ABO)
Önceki yılın güncelleme katsayısı
Önceki yılın enflasyon oranı
Önceki yıl büyümenin yüzde 30'u
İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
56
YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI İÇİN NASIL BİR YOL İZLENMELİ?
Mevcut olan sistem içerisinde emekli maaşı alabilmek için öncelikle prime esas kazancı yani brüt maaşı yüksek tutmak son derece önemli. 1999 öncesi çalışanlar daha çok katkı yaparken, dilekçe vereceğiniz yıl da maaşınız etkilenmesine neden oluyor.
66
HANGİ DÖNEMDE EMEKLİ OLMAK AVANTAJLI?
Maaş bağlanma sürecinde kullanılan güncelleme katsayısı yılda yıla aylıkları da değiştiriyor. Örnek verecek olursak 2024 yılında uygulanan güncelleme katsayısı 2023 yılı enflasyon ve büyüme oranları dikkate alındığında 2025’de uygulanacak olandan yüzde 30 yüksek çıkıyor. Bu bağlamda 2024’te emekli olanlara bu yıl olanlardan yüksek maaş hesaplanıyor. Enflasyon giderek düştüğü için de benzer bir durum 2025 ila 2026 arasında da yaşanacağı öngörülüyor.