Erken emeklilikte 1800, 4370, 4620 gün formülü: Bağ-Kur’da 7200 prim düzenlemesi masada
Kaynak:ekoltv.com.tr
111
Sigorta başlangıç tarihi ve prim gün sayısı uzun yıllar emekliliğin en temel kriterleri olurken, son dönemde gündeme gelen düşük prim formülleri ve yeni torba yasa beklentisi sosyal güvenlik sistemini yeniden tartışmaya açtı.
211
SGK mevzuatında yer alan malulen emeklilik düzenlemesi, çalışırken en az yüzde 60 oranında iş gücü kaybı yaşayanlara 10 yıl sigortalılık ve 1800 gün primle emeklilik kapısı açıyor. Engelli çalışanlar için uygulanan kademeli tablolarda ise 4000 günün biraz üzerindeki primlerle yaş şartı olmadan emeklilik yolu öne çıkıyor. Ağır engelli çocuğu olan annelere sağlanan ilave prim ve yaş indirimi ise kamuoyunda mini EYT benzetmesiyle anılıyor.
311
1800 GÜNLÜK MALULEN EMEKLİLİK HAKKI
Malulen emeklilik, en düşük primle emeklilik yolu olarak öne çıkıyor. 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalının çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybettiğinin, yetkili hastanelerden alınan sağlık kurulu raporu ve SGK Sağlık Kurulu kararıyla tespit edilmesi gerekiyor.
411
Malulen emeklilik için aranan temel şartlar şöyle sıralanıyor:
- En az 10 yıllık sigortalılık süresi
- En az 1800 gün uzun vadeli sigorta primi
- Maluliyetin sigorta başlangıcından sonra ortaya çıkması
- Sağlık kurulu raporu ile en az yüzde 60 iş gücü kaybının belgelenmesi
Başkasının bakımına muhtaç derecede malul olanlar için 10 yıl şartı esnetiliyor. Bu durumda 1800 gün prim ödeyen sigortalı, yaş şartı aranmadan malulen emeklilik hakkı elde edebiliyor.
511
ENGELLİ ÇALIŞANLAR İÇİN KADEMELİ ERKEN EMEKLİLİK
Malullükten farklı olarak engellilik nedeniyle erken emeklilikte, sigortalının çalışmaya devam etmesi ve engellilik oranına göre belirlenen süreleri doldurması esas alınıyor. Engellilik oranı en az yüzde 40 olan çalışanlar, engelli emekliliği tablosu kapsamında yaş beklemeden emekli olabiliyor.
611
Tablolarda sigorta başlangıç tarihine göre değişmekle birlikte öne çıkan ana kademeler özetle şöyle:
- Yüzde 40–49 engellilik oranı olanlarda yaklaşık 18 yıl sigortalılık ve 4600 güne yaklaşan prim günleri
- Yüzde 50–59 engellilik oranı olanlarda daha düşük yıl ve daha düşük prim kademeleri
- Yüzde 60 ve üzeri engellilik oranı olanlarda 15 yıl ve 3600 gün bandından başlayan şartlar
Bu tablolar, sigorta başlangıç tarihi ve statüye göre kimi sigortalılar için 4300–4600 gün aralığında (örneğin 4370 ya da 4620 güne denk gelen) özel kademeler ortaya çıkarıyor. Hangi prim gününün geçerli olacağı, sigortalının dosyası üzerinden SGK tarafından belirleniyor.
711
AĞIR ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE EK PRİM VE YAŞ İNDİRİMİ
Ağır engelli ve bakıma muhtaç çocuğu bulunan anneler için uygulanan düzenleme, hem prim gününü artıran hem de emeklilik yaşını öne çeken bir mekanizma içeriyor. 1 Ekim 2008 sonrası fiilen çalışan ve ağır engelli çocuğu bulunan annelerin prim günlerine, geçen sürenin dörtte biri kadar ilave gün ekleniyor.
811
Bu sistem şu sonucu doğuruyor:
- Çalışılan her 4 yıla karşılık 1 yıl (360 gün) prim gününe ekleniyor.
- Eklenen süre emeklilik yaşından da düşülüyor.
Böylece anne sigortalılar, hem prim günlerini daha hızlı tamamlıyor hem de emeklilik yaşını öne çekebiliyor. Uygulama, engelli çocuğu olan anneler için standart emeklilik hesabına kıyasla birkaç yıl önce emeklilik imkanı sunuyor.
911
BAĞ-KUR’DA 9000 GÜNDEN 7200 GÜNE İNİŞ İÇİN TAKVİM ARAYIŞI
Bağ-Kur’lu esnaf ve diğer 4B sigortalıları için en sıcak başlıklardan biri, 9000 gün prim şartının 7200 güne indirilmesi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, son açıklamalarında Cumhurbaşkanı’nın seçim vaadi olan düzenleme için Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ortak çalışmanın sürdüğünü, hedefin 2026’nın ilk yarısında teknik hazırlıkları tamamlamak olduğunu dile getirdi. Kamuoyuna yansıyan taslak çerçeveye göre, düzenlemenin yasalaşması halinde:
- Bağ-Kur’lular için 9000 gün şartı 7200 güne inecek.
- 7200 günü tamamlayan kadın Bağ-Kur’lu 58, erkek 60 yaşında emekli olabilecek.
- Prim gün şartının düşmesi, fiilen 5 yıla kadar erken emeklilik imkanı doğuracak.
Düzenleme henüz yürürlüğe girmedi. TBMM’ye sunulacak torba yasa teklifinin içeriği ve takvimi, ekonomi yönetimi ile sürdürülen çalışmaların ardından netleşecek.
1011
REFAH PAYI, BAYRAM İKRAMİYESİ VE TES GÜNDEMİ
Sosyal güvenlik alanında hazırlanan yeni torba yasa paketinde, prim günlerinin yanı sıra emekli gelirini artırmaya dönük başlıklar da öne çıkıyor. Orta Vadeli Program’da, Otomatik Katılım Sistemi’nin işveren katkısının da yer aldığı Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne (TES) dönüştürülmesi hedefi açık şekilde yer alıyor.
1111
Planlamaya göre TES, 2026 yılının ikinci çeyreğinde ikinci basamak emeklilik sistemi olarak devreye girecek. Çalışan maaşından zorunlu kesinti, işveren katkısı ve devlet katkısı ile SGK emekli aylığının yanında ikinci bir emeklilik geliri oluşturulması hedefleniyor.
Diğer yandan emekli aylıklarına refah payı eklenmesi, taban aylığın yükseltilmesi ve 2025’te 4000 liraya çıkarılan bayram ikramiyesinin 2026 Ramazan Bayramı öncesinde yeniden artırılması da gündemdeki başlıklar arasında yer alıyor. Bu başlıkların, yeni torba yasa sürecinde Meclis gündemine geldiğinde son şeklini alması bekleniyor.