Milyarlarca dolarlık denizaltı hamlesi! Avustralya, İngiltere ve ABD arasındaki denizaltı anlaşması AUKUS nedir?
AUKUS anlaşmasıyla Avustralya, nükleer enerjiyle çalışan denizaltılarla askeri kabiliyetlerini güçlendirirken; İngiltere ve ABD, bölgedeki stratejik etkisini artırmayı hedefliyor. Trump yönetiminin "Önce Amerika" politikaları çerçevesinde anlaşmanın yeniden gözden geçirilmesi, AUKUS’un geleceğine dair soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Peki, Avustralya, İngiltere ve ABD arasındaki denizaltı anlaşması Aukus nedir?
AUKUS NEDİR?
Avustralya, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri arasında imzalanan AUKUS güvenlik paktı, sadece bir savunma anlaşması değil; ayrıca küresel dengeleri doğrudan etkileyebilecek stratejik bir hamle olarak görülüyor. Üçlü ittifakın odak noktası, Çin’in Hint-Pasifik bölgesindeki artan etkisine karşı caydırıcı bir güç oluşturmak.
Ancak Trump döneminin “Önce Amerika” politikaları ışığında, bu anlaşmanın gerçekten Amerikan çıkarlarıyla örtüşüp örtüşmediği yeniden gündeme geldi. Biden yönetimi anlaşmaya bağlılığını koruyor. Trump cephesi yeni bir inceleme süreci başlattı. Bu 30 günlük gözden geçirme sürecine, daha önce AUKUS’u eleştiren eski savunma yetkilisi Elbridge Colby liderlik edecek. Colby, anlaşmanın Amerikan stratejisine gerçekten hizmet edip etmediğini sorguluyor.
AVUSTRALYA’NIN EN BÜYÜK SAVUNMA YATIRIMI
AUKUS’un toplam değeri 368 milyar Avustralya dolar değerinde. Ülkenin bugüne kadarki en büyük savunma projesi olarak biliniyor. Bu anlaşmadaki temel amaç, yaşlanan Collins sınıfı denizaltı filosunu modernize etmek ve Avustralya’nın Hint-Pasifik’teki askeri varlığını güçlendirmek.
NÜKLEER ENERJİLİ DENİZALTILAR
Avustralya, 2030’ların başından itibaren ABD’den üç adet ikinci el Virginia sınıfı nükleer denizaltı satın alacak. Daha sonra İngiltere ve Avustralya donanmaları için tamamen yeni, nükleer tahrikli saldırı denizaltıları tasarlanıp üretilecek. Tasarım İngiltere merkezli olacak, fakat üç ülkenin teknolojik katkısıyla hayata geçirilecek. Bu denizaltılar, Avustralya’ya daha uzun menzilli ve güçlü saldırı kapasitesi kazandıracak.
GELİŞMİŞ ASKERİ YETENEKLERİN PAYLAŞIMI
Üç ülke, hipersonik füzeler, yapay zekâ, sualtı robot teknolojileri gibi alanlarda iş birliği yapacak. Amaç, geleceğin savaş teknolojilerinde ortak ilerleme sağlamak.
ÇİN’E KARŞI STRATEJİK BİR DURUŞ
Her ne kadar hiçbir ülke doğrudan Çin’i hedef göstermese de, AUKUS’un arkasındaki ana motivasyonun, Çin’in Hint-Pasifik’teki etkisini dengelemek olduğu açık. Güney Çin Denizi gibi tartışmalı bölgelerde artan gerilimler, AUKUS’u Batı için bir güvenlik kalkanına dönüştürüyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı, anlaşmayı ilk duyurulduğunda "bölgesel barışa ciddi bir tehdit" olarak nitelendirmiş ve bir silahlanma yarışını tetiklediği gerekçesiyle sert tepki göstermişti.
MÜZAKERE SÜRECİ
AUKUS, 2021’de dönemin liderleri olan Scott Morrison (Avustralya), Boris Johnson (İngiltere) ve Joe Biden (ABD) tarafından duyuruldu. İngiltere’deki yönetim değişikliğine rağmen, yeni hükümetin anlaşmaya olan bağlılığı devam ediyor. Trump yönetiminden gelen yeni inceleme ise sürecin seyrini etkileyebilir.
AVUSTRALYA’NIN KAZANCI NE OLACAK?
Avustralya, bu anlaşmayla nükleer denizaltı teknolojisine erişen ikinci ülke olacak. Nükleer denizaltılar sayesinde daha uzak mesafelere sessizce ulaşabilecek ve ilk kez uzun menzilli saldırı kapasitesine sahip olacak. Avustralya Kraliyet Donanması personelleri, ABD ve İngiltere’de özel eğitim alacak.
Son dakika! ABD'den 'Irak'a gitmeyin' uyarısı
ABD VE İNGİLTERE’NİN KAZANCI NE?
İngiltere, yeni denizaltıların tasarımı ve inşasında büyük rol alacak ve bu sayede yaklaşık 7.000 kişiye yeni iş yaratacak. ABD, Asya-Pasifik bölgesindeki varlığını sağlamlaştırırken, ileri düzey savunma teknolojilerini paylaşarak Avustralya’yı bölgesel bir müttefik olarak güçlendirecek. Ayrıca her iki ülke, 2027 itibarıyla Perth’te nükleer denizaltı konuşlandırabilecek.
