Güneş uyanıyor, 12.000 yıllık mumyalar ortaya çıkıyor: Bu hafta bilim dünyasındaki önemli gelişmeler
16
BU HAFTA NELER OLDU?
Güneş Beklenmedik Bir Canlanma Gösteriyor
Güneşimizdeki 11 yıllık etkinlik döngüsünün işi şu sıralar şaşırtıcı şekilde tersine dönüyor. Birçok ölçüt, uzun süreceği düşünülen düşük aktivite dönemine işaret ediyordu, ama şimdi işler değişti. Uzmanlar “Güneş yavaş yavaş uyanıyor” diyor; yani beklenenden daha parlak, daha hareketli bir dönem kapıda olabilir. Bu, dünya üzerindeki uzay havası koşulları ve uydu operasyonları için dikkat çekici sonuçlar doğurabilir.
26
60 Yıl Sonra Metforminin Sırları: İlacın Etkisi Beyinde Mi Başlıyor?
Metformin uzun yıllardır karaciğerde ve bağırsakta etkili olduğu düşünülen, yaygın bir diyabet ilacıydı. Ancak yeni araştırmalar ilaç etkisinin bir kısmının doğrudan beyinde gerçekleştiğini gösteriyor. Araştırmacılar, metforminin beyin yoluyla kan şekeri düzenlemesine katkıda bulunduğunu ve böylece ilacın etki mekanizmasını tamamladığını öne sürüyor. Bu bulgu, daha hedefli tedaviler ve yan etki yönetimi için kapıları aralayabilir.
36
En Eski İnsan Mumyalama Geleneği
Geleneksel görüşler mumyalamanın Şili’nin Chinchorro halkı veya eski Mısır’da başladığını söyler. Oysa Güneydoğu Asya’da bulunan dumanla mumyalanmış kalıntılar 12.000 yıl öncesine kadar uzanıyor. Bu keşif, insan topluluklarının ölülerine uyguladığı ritüellerin ve beden koruma tekniklerinin beklenenden binlerce yıl daha eski tarihlere dayandığını gösteriyor. Arkeoloji, ölüm ve ritüel anlayışımızı yeniden yazıyor olabilir.
46
Parkinson’da “Tükenme” Teorisi: Nöronlar Çok Çalışıp Yıkılıyor
Yeni bir çalışma, Parkinson hastalığında nöronların ölmesinin ardında bir “aşırı çalışma → tükenme → daha fazla aşırı çalışma” döngüsü olabileceğini ileri sürüyor. Bazı nöronların aşırı faaliyeti önce onları yıpratıyor, sonra kalan nöronlar durumu telafi etmek için daha fazla çalışıyor — sonuç olarak kısır bir yıkım döngüsü ortaya çıkıyor. Bu yaklaşım, hastalığın seyrini yavaşlatmaya yönelik farklı stratejiler üzerinde düşünmemizi sağlıyor.
56
Moğolistan’ın Kumlarından Çıkan Muhteşem Kubbe Kafalı Dinozor
Moğolistan çöllerinde, kubbe kafalı bir dinozorun olağanüstü korunmuş fosili bulundu. Buluntu, türün bilinen en eski ve en eksiksiz örneklerinden biri olarak değerlendiriliyor. Paleontologlar buluntu karşısında hayran; bu fosil, dinozorların evrimsel tarihine önemli veri ekliyor ve kafatası yapısının evrimsel işlevlerine dair yeni ipuçları veriyor.
66
“Nötrino Lazeri”: Fizikçilerin Cesur Fikri
MIT’den fizikçiler, bilimin en gizemli parçacıklarından biri olan nötrinoları daha kontrol edilebilir hâle getirebilecek bir fikir öne sürdüler: bir tür “nötrino lazeri”. Eğer küçük hacimlerde nötrinoların nerede olacağını bilip yönlendirebilirsek, kozmik kaynakları ve temel parçacık etkileşimlerini çok daha verimli inceleyebiliriz. Şimdilik fikir aşamasında ama olası etkileri hayal gücünü zorluyor.