NASA ve Smithsonian Enstitüsü iş birliğiyle, yakın zamana kadar sadece fark edilebilen ince renk değişimleri artık uzaydan takip edilebiliyor. Bu yöntemle, volkanların patlama belirtileri erken tespit edilebiliyor. Lav akıntıları, kül yağmurları ve zehirli gaz bulutlarına karşı toplum daha hızlı uyarılabiliyor.
AĞAÇLARIN RENGİ PATLAMANIN ERKEN SİNYALİ
Volkanik patlamanın işaretleri arasında sismik hareketler, yer yükselmeleri ve kükürt dioksit emisyonları yer alıyor. Fakat volkanların yaydığı karbondioksit, atmosferde yaygın olduğundan uydularla tespit edilmesi zorlaşıyor. Tam burada ağaçlar devreye giriyor.
Patlamadan önce yükselen karbondioksit seviyeleri, etraftaki bitkilerin yapraklarını daha canlı ve yeşil yapıyor. Böylece, uzaydan yapılan renk analizleriyle beraber volkanik gazların varlığı dolaylı olarak tespit edilebiliyor. McGill Üniversitesi’nden volkanolog Robert Bogue, “Doğrudan CO2 ölçmek yerine, etkisini ölçüyoruz” diyerek yöntemin önemini vurguluyor.
DIŞ ETKENLER RENK DEĞİŞİMLERİNİ YANSITABİLİR
İtalya’daki Etna yanardağı çevresinde yapılan çalışmada, 2011-2018 yılları arasında uydu görüntülerindeki ağaçların yeşilliğiyle CO2 seviyeleri arasında güçlü bir bağ bulundu. Houston Üniversitesi'nden Nicole Guinn ise, “Çok sayıda uyduyla bu analizleri yapmak mümkün” diyor.
Fakat her volkan çevresinde yeterince ağaç olmayabilir veya yangın, hastalık gibi dış etkenler renk değişimlerini yansıtabilir. NASA’dan Florian Schwandner, “Bu tek başına çözüm değil ama volkan erken uyarısında çığır açabilir” diyerek temkinli bir yaklaşım sergiliyor.
Bu yeni yöntemin güvenilirliği artırmak için NASA ve Smithsonian, “Havadan Doğrulama Birleşik Deneyi: Karadan Okyanusa” (AVUELO) projesini başlattı. Uydu verileri, yer gözlemleriyle eşleştirilecek ve sistem daha hassas hale getirilecek.