Hindistan’daki FLAME Üniversitesi’nden Dünya sistemleri bilimcisi Hrishikesh Chandanpurkar liderliğindeki ekip, insan kaynaklı yeraltı suyu tükenmesi ve iklim değişikliğinin etkileriyle, önümüzdeki yıllarda daha kurak dönemlere hazırlık için acil önlemler alınması gerektiğini vurguladı.
TÜM KITALAR EŞİ GÖRÜLMEMİŞ HIZDA KURUYOR
Araştırmacılar, NASA’nın Yerçekimi Kurtarma ve İklim Deneyi (GRACE) uydusunun 20 yılı aşkın gözlemlerini kullanarak, karasal su depolamasının 2002 yılından beri nasıl ve neden değiştiğini incelediler. Araştırma, Grönland ve Antarktika hariç tüm kıtaların eşi görülmemiş hızda kuruduğunu ve kuruyan alanların her yıl Kaliforniya eyaletinin yaklaşık iki katı büyüklüğünde arttığını ortaya koydu.
İnsan faaliyetleri, atmosferi değiştiren sera gazları ve su döngüsünü bozan yerleşim ve tarım yöntemleriyle Dünya’nın tatlı su dengelerini etkiliyor. Sulak bölgeler daha nemli hale gelirken, kurak alanlar hızla kuruyor; fakat bu değişim eşit bir hızda ilerlemiyor. Araştırmacılar, “Kuru alanlar, ıslak alanların ıslanmasından daha hızlı kuruyor. Kuruyan alan artarken, ıslanan alan azaldı” diyor.
TATLI SU KAYBININ ETKİSİ
Tatlı su kaybı sadece göller ve nehirleri değil, derin akiferlerde depolanan yeraltı sularını da kapsıyor. Dünya nüfusunun %75’i, giderek artan oranda su kaybı yaşayan 101 ülkede yaşıyor. Peki, kaybolan bu su nereye gidiyor? Büyük bir kısmı okyanuslara karışıyor, kıtalardan çekilen tatlı su miktarı artık deniz seviyesinin yükselmesine buzullardan daha fazla katkı sağlıyor.
Kuraklık ve su kaybı, özellikle Kanada ve Rusya gibi yüksek enlemli bölgelerde belirgin. Buzulların bulunmadığı kıtalarda, kaybın %68’i insan kaynaklı yeraltı suyu tükenmesinden kaynaklanıyor. Orta Amerika ve Avrupa’da son yıllarda yaşanan aşırı kuraklıklar da bu tabloya ekleniyor. Artan fosil yakıt emisyonları, doğal yağış modellerini bozarken, insanlar çaresizce yeraltı sularına yöneliyor ve bu kaynaklar yenilenmeden tükeniyor.
KARASAL SU KAYBININ EN BÜYÜK NEDENİ:AŞIRI YERALTI SUYU KULLANIMI
Aşırı yeraltı suyu kullanımı, kurak tarım bölgelerinde ciddi etkiler yaratıyor. Örneğin Kaliforniya’daki Orta Vadisi, dünyadaki badem üretiminin %70’ine katkı sağlarken, Orta Asya’da Aral Gölü çevresi pamuk üretiminde büyük bir kuraklık riski taşıyor. Araştırmacılar, “Aşırı yeraltı suyu pompalanması, kurak bölgelerde karasal su kaybının en büyük nedeni. Artan sıcaklık ve kuraklık olayları bu etkileri daha da artırıyor” diyor.
Araştırma, Dünya’nın yeraltı su kaynaklarını korumanın ve sürdürülebilir kullanım politikalarını bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde geliştirmeye devam etmenin hayati önemde olduğunu vurguluyor. Chandanpurkar ekibi, “İklim değişikliğini yavaşlatma çabaları sekteye uğrayabilir, ancak kıtasal kurumayı yavaşlatma çabaları için hiçbir engel yok” şeklinde açıklıyor.