Kedilerde ‘bilişsel işlev bozukluğu sendromu’ (kedi bunaması), yaşa bağlı olarak bilişsel yetenek kaybıyla kendini gösterir. Genellikle başka tıbbi durumlarla açıklanamayan davranış değişiklikleriyle tanımlanır. Demans, özellikle yaşlı kedilerde oldukça yaygındır. Yapılan çalışmalar, 15 yaşında kadar kedilerin yarısından fazlasının demans belirtileri gösterdiğini ortaya koydu.
Bununla beraber, bazı davranışlar 7 yaşındaki kedilerde de gözlemlenebilir. 11–14 yaş arası kedilerde yapılan bir ankette ise kedilerin yaklaşık %28’inin bunamayla ilişkili en az bir davranış değişikliği gösterdiği saptandı. Bu davranış değişiklikleri, genellikle bir sorun başladığının ilk işareti olabilir.
KEDİLERDE BUNAMAYA İŞARET EDEN 8 BELİRTİ
Alışılmadık sesler çıkarma
Kediniz normalden fazla ses çıkarabilir veya yeni durumlarda miyavlamaya başlayabilir; örneğin geceleri yüksek sesle miyavlaması sık görülür.
Değişen etkileşimler
Demanslı kediler bazen daha fazla ilgi arar ve yapışkan hale gelir, bazen de daha az etkileşim gösterir ya da tanıdık kişileri tanımayabilir.
Uyku değişiklikleri
Kediniz geceleri huzursuz olabilir ve gün içinde daha fazla uyuyabilir.
Evde kirletme
Tuvalet alışkanlıklarında değişiklik, özellikle kum kabının dışına tuvalet yapmak, bunamanın belirtisi olabilir.
Yön bulma bozukluğu
Kediniz yönünü kaybedebilir, nesnelerin arkasına sıkışabilir ya da kapının yanlış tarafına gidebilir.
Aktivite seviyesindeki değişiklikler
Daha az ya da daha fazla aktif olabilir; kendine bakımı azalabilir, oyun veya keşif isteği düşebilir.
Endişeli görünme
Daha önce rahat olduğu durumlarda kaygı gösterebilir, saklanma davranışı artabilir.
Öğrenme sorunları
Daha önce öğrenilmiş görevlerde başarısız olabilir, yeni görevleri öğrenmede güçlük yaşayabilir.
NE YAPMALI?
Kedilerde bunama belirtileri, artrit ve böbrek hastalığı gibi diğer yaygın rahatsızlıklarla örtüşebilir. Bundan dolayı herhangi bir davranış değişikliği gözlemlerseniz veterinerinize danışmalısınız.
Kedilerde demansın tedavisi yok, ancak etkilerini sınırlamanın yolları var. Çevresel değişiklikler, kedilerin beyinlerini ve sinirlerini uyararak bilişsel işlevleri destekleyebilir. Sağlıklı veya hafif etkilenmiş kedilerde, interaktif oyuncaklarla oyun oynamak ve saklambaç gibi aktiviteler bilişsel bozukluğun ilerlemesini yavaşlatabilir. Ancak ciddi bilişsel bozukluklarda çevre değişiklikleri kafa karışıklığı ve kaygıya sebep olabilir.
Diyet takviyeleri, özellikle antioksidanlar (E ve C vitamini) ve temel yağ asitleri, beyin iltihabını azaltmaya ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Sadece kedilere özel, onaylanmış takviyeler kullanılmalıdır; köpeklere yönelik takviyeler toksik olabilir.
Kedilerde demans oldukça yaygındır ve yönetimi zordur. Belirtileri bilmek, kedinizin erken teşhis edilmesini sağlar ve yaşam kalitesini artıracak uygun çevresel veya beslenme değişikliklerini yapmanıza yardımcı olur.