Güneş uyanıyor: NASA’dan Dünya’daki elektroniklere kritik uyarı

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Güneş’te uzun süredir öngörülen düşük aktivite döneminin başlamadığını, aksine 2008’den bu yana yükseliş eğiliminin devam ettiğini duyurdu. Bilim insanları, bu artışın Dünya’daki elektronik cihazlar, elektrik şebekeleri ve uydular üzerinde ciddi etkilere yol açabileceği konusunda uyardı.

GÜNEŞİN HAREKETLİLİĞİ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

NASA’nın Jet Propulsion Laboratory ekibi, OMNIWeb Plus veri kümesinde yer alan plazma akışı, manyetik alan gücü ve güneş lekesi kayıtlarını inceledi. Analizlerde, Güneş aktivitelerinin 2008’den itibaren kesintisiz şekilde yükselişe geçtiği belirlendi.

Daha önce Güneş’in uzun süreli düşük aktivite dönemine girmesi beklenirken, bu tersine gelişme bilim dünyasında şaşkınlık yarattı.

GÜNEŞ DÖNGÜLERİ VE ARTIŞIN NEDENLERİ

Yaklaşık 11 yıllık döngülerle hareket eden Güneş, maksimum ve minimum dönemler arasında geçiş yapıyor. Güneş lekelerinin arttığı dönemlerde patlamalar ve koronal kütle atımları daha sık görülüyor.

Bilim insanlarına göre şu an içinde bulunduğumuz Güneş Döngüsü 25, 2024 ortasından itibaren maksimum evresine girdi ve önümüzdeki aylarda bu hareketlilik sürecek. Ancak gelecek döngülerde nasıl bir tablo ortaya çıkacağı hala belirsizliğini koruyor.

ELEKTRONİK CİHAZLAR VE UYDULAR TEHDİT ALTINDA

Artan Güneş aktivitesinin günlük yaşam ve teknolojiye etkileri şu şekilde sıralanıyor:

• Radyo ve GPS kesintileri: Patlamalar, iyonosferde bozulmalara neden olarak iletişim sinyallerini zayıflatabiliyor.

• Elektrik şebekelerinde risk: Jeomanyetik fırtınalar, iletim hatlarında ani voltaj değişimleri yaratabiliyor.
• Uydular ve astronotlar: Uzay araçlarının elektronik sistemleri zarar görebilirken, astronotların radyasyona maruziyeti de artabiliyor.

Bu gelişmeler, küresel haberleşme, navigasyon, enerji altyapısı ve uzay görevleri açısından kritik önem taşıyor.

NASA VE NOAA’DAN YENİ ADIMLAR

NASA, Güneş’teki hareketliliği yakından izlemek için IMAP, SWFO-L1 ve Carruthers Geocorona gibi yeni görevler planlıyor.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) ise uzay hava tahminlerini güçlendirerek olası manyetik fırtınalara karşı erken uyarı sistemleri geliştiriyor.

Buna rağmen Güneş’in uzun vadeli eğilimleri hâlâ tam olarak çözülebilmiş değil. 1790’larda başlayan ve yaklaşık 40 yıl süren düşük aktivite döneminin nedenleri hâlâ bilim insanlarının yanıt aradığı sorular arasında yer alıyor.