Isı, kardiyovasküler sağlığı ve böbrek fonksiyonlarını etkilemektedir. Yapılan araştırmalar, artan sıcaklıkla beraber vücudun yaşlanma sürecinin de hızlandığını ortaya koydu.
Environment International'da yayınlanan 2023 tarihli bir Alman araştırması, yüksek sıcaklıkların hızlı yaşlanmayla ilişkisini ortaya koydu. Yüksek sıcaklığa maruz kalmanın, vücudu kronolojik yaşından daha hızlı yaşlanmasına neden olabileceğini, bunun epigenetik yaş ivmesi olarak bilinen bir olgu olduğunu gösterdi.
Bilim insanları, genleri açıp kapatan DNA metilasyonu adı verilen kimyasal belirteçleri analiz eden epigenetik saatleri kullanarak bu süreci ölçtü. Çalışma, ortalama yıllık sıcaklığın 1°C daha yüksek olduğu bölgelerde, insanların hücresel düzeyde daha hızlı yaşlanma belirtileri gösterme eğiliminde olduğunu ortaya çıkardı.
EPİGENETİK YAŞ NEDİR?
Epigenetik yaşı bulmak için bir vücudun hücresel düzeyde ne kadar yaşlı olduğu ölçülür ve bu da gerçek yaştan yıl olarak farklılık gösterebilir. Bu, genleri açıp kapatan kimyasallar olan epigenetik belirteçler adı verilen DNA’daki değişikliklere dayanmaktadır.
Çevre, yaşam tarzı ve stres bu belirteçleri etkiler. Kişi yaşlandıkça, bu kimyasal etiketlerin örüntüsü değişir.
Bu değişikliklerden etkilenen genler, hücreleri ve dokuları onarmak ve toksinlere karşı korumak gibi birçok hayati işlevi kontrol eder. Yanlış genler açılıp kapatıldığında, vücudun kendini onarması, hastalıklarla savaşması veya stresten kurtulması zorlaşabilir. Zamanla bu değişiklikler, daha zayıf kemikler veya daha yavaş iyileşme gibi yaşlanmanın dış belirtilerine yol açabilir.
Epigenetik yaş, vücudun ne kadar iyi dayandığına dair fikir verir.
2024 yılında, dünya çapında 6,8 milyar insanın en az 31 gün boyunca aşırı sıcaklığa maruz kaldığı en sıcak yıl oldu
ISI YAŞLANMAYI NASIL HIZLANDIRIYOR?
Bilim insanları artık erken yaşlanmaya neden olan biyolojik mekanizmaları da buluyor. Isıya maruz kalmanın geni ve hücresel işlevi etkileyebilen biyolojik bir süreç olan DNA metilasyonunda değişikliklere neden olabileceği belirtiliyor.
Bu mekanizmanın zararlı biyolojik süreçleri tetikleyebileceğini ve yaşlanmayı hızlandırabileceği belirtiliyor.
Sıcaklığa maruz kalmak ayrıca oksidatif strese neden olabilir. Bu da DNA metilasyon modellerini değiştirebilecek ve yaşlanmayı etkileyebilecek DNA hasarına neden olabilir. Oksidatif hasar, serbest radikaller adı verilen dengesiz moleküller hücrelere saldırdığında meydana gelir. DNA'ya, hücre zarlarına ve proteinlere zarar verebilir, yaşlanmaya, kansere ve kardiyovasküler sağlık sorunlarına neden olabilir.