Multivitaminler herkes için uygun mu? İşte bilmeniz gerekenler!

Multivitaminler herkes için değil. Uzmanlar, bilinçsiz kullanımın mide bulantısından organ hasarına kadar ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor. Özellikle bazı ilaçlarla etkileşim riski nedeniyle mutlaka doktor kontrolü şart.

VÜCUDUNUZUN HER ŞEYE İHTİYACI VAR MI?

Herkese uyan tek bir vitamin formülü ne yazık ki yok. Bu takviyeler, bazıları için faydalı olsa da, bazılarında tehlikeli besin dengesizliklerine ve hatta organ hasarına yol açabiliyor. Tıbbi onkolog Dr. Liudmila Schafer uyarıyor:

“Aşırı doz vitamin, mide bulantısından karaciğer ve böbrek hasarına kadar birçok soruna neden olabilir.”

Kalsiyum, magnezyum ve çinko gibi bazı mineraller; antibiyotikler veya tiroid ilaçlarıyla etkileşime girerek emilimi de engelleyebilir.

MULTİVİTAMİNLER KİMLER İÇİN FAYDALI?

Her gün düzenli multivitamin kullanan milyonlarca insan var. Ancak birçoğu bunu sağlık uzmanına danışmadan yapıyor. Yapılan araştırmalar, sağlıklı bireylerde multivitaminlerin ölüm oranını azaltmadığını gösteriyor ancak bazı özel gruplar için önemli faydalar sunabiliyor. Bu gruplar şöyle:

• Hamileler: CDC, doğum kusurlarını önlemek adına günlük 400 mcg folik asit alınmasını öneriyor. Hamilelik süresince mide bulantısı, iştahsızlık ya da gıda tiksintisi yaşayanlar için takviyeler destekleyici olabilir.
• Yaşlı Yetişkinler: İştahın azalması ve emilim sorunları sebebiyle B12 ve D vitamini gibi eksiklikler sık görülür. Klinik araştırmalar, multivitamin kullanımının ileri yaştaki bireylerde hafıza üzerinde olumlu etkiler gösterebileceğini ortaya koyuyor.
• Özel Beslenme Programı Uygulayanlar: Veganlar, düşük FODMAP diyeti yapanlar veya yoğun iş temposuyla düzensiz beslenen kişiler multivitaminlerden fayda görebilir.
• Kronik Hastalığı Olanlar: Kistik fibroz, çölyak gibi emilim bozukluklarına yol açan hastalıklar ya da bazı ilaçlar (örneğin metformin, statinler) besin eksikliğini tetikleyebilir.

KİMLER MULTİVİTAMİN ALMAMALI?

Multivitaminlerin içerdiği maddeler bazı ilaçlarla etkileşime girebilir, hatta hayati riskler yaratabilir. Örneğin:

• Kan sulandırıcı kullananlar: K vitamini içeren multivitaminler, Coumadin gibi ilaçların etkisini azaltabilir.
• Tiroid hastaları: Levotiroksin kullanan bireylerde kalsiyum ya da magnezyum içeren takviyeler emilimi engelleyebilir.
• Uzun süreli yüksek doz B6 alımı: Sinir sistemi sorunlarına yol açabilir (karıncalanma, uyuşma vb.)
• Özellikle yağda çözünen A, D, E ve K vitaminlerinin vücutta birikme eğilimi olduğundan, gereksiz ve yüksek dozda alım toksisiteye neden olabilir.

MULTİVİTAMİNLERDE NE VAR?

Multivitaminler FDA tarafından reçeteli ilaçlar kadar sıkı denetlenmez. Yani içerikleri, saflıkları ve etiket doğrulukları her zaman garanti altında değildir. Özellikle internetten alınan ürünlerde sahtecilik riski yüksektir.

Güvenli bir seçim yapmak için:

• USP, NSF veya Informed Choice gibi üçüncü taraf kuruluşlarca test edilmiş ürünleri tercih edin.
• Marka değil, içerik ve kaliteye odaklanın.
• Doktorunuza danışmadan yeni bir takviyeye başlamayın.

MULTİVİTAMİNLER TAKVİYE EDİCİDİR, TEDAVİ EDİCİ DEĞİL

Diyetisyen Samantha Peterson şöyle diyor:

“Multivitaminler sihirli değnek değil, sağlıklı bir yaşam tarzının destekleyici bir parçasıdır. Uyku, egzersiz, dengeli beslenme ve stres yönetimi gibi temel unsurların yerine geçemezler.”

Besinleri bir “takım oyunu” olarak düşünecek olursak, bir vitaminin fazlalığı diğerlerinin görevini engelleyebilir.

Örneğin:

• Yüksek C vitamini, demir emilimini baskılayabilir.
• Fazla çinko, bakır eksikliğine yol açabilir.

BİLİNÇLİ TERCİH ŞART

Beslenme, sağlığımızın temel taşıdır. Doğal gıdalar; lif, antioksidan, fitokimyasal ve elbette vitamin-mineraller açısından zengindir. Multivitaminler yalnızca eksik kaldığınız yerleri tamamlamak için kullanılmalıdır.

Unutmayın: Takviye, eksikliği kapatmak için vardır; sağlığı korumak ve geliştirmek için esas olan her zaman doğru beslenme ve yaşam tarzıdır.