Araştırma, vücut ağırlığı ile sağlık arasındaki ilişkinin sanılandan daha karmaşık olduğunu gösteriyor. Henüz hakem değerlendirmesi yapılmamış olan bu çalışma, en düşük ölüm riskinin geleneksel "sağlıklı" VKİ aralığında yer almayabileceğini öne sürüyor.
VÜCUT AĞIRLIĞI VE SAĞLIK ARASINDAKİ KARMAŞIK BAĞLANTI
Bulgular, normalde “aşırı kilolu” olarak sınıflandırılacak BMI değerlerine sahip kişilerin, daha düşük BMI’lı bireylere göre daha iyi sağlık sonuçlarına sahip olabileceğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, BMI ile ölüm oranını incelediklerinde U şeklinde bir eğri bulmuş; bu da en düşük ve en yüksek BMI’ye sahip olanların en yüksek ölüm riski altında olduğunu gösteriyor.
DÜŞÜK KİLOLU OLMAK ASIL TEHLİKE
Avrupa Diyabet Çalışmaları Derneği Yıllık Toplantısı’nda sunulan verilere göre, VKİ’si 18,5’in altında olan kişilerin, VKİ 22,5–24,9 aralığındaki bireylere göre erken ölme olasılığı neredeyse üç kat daha fazla.
Ayrıca “sağlıklı” aralığın alt ucunda olan kişiler de risk altında:
VKİ 18,5–19,9: Ölüm riski iki kat artıyor
VKİ 20–22,4: Referans grubuna göre erken ölüm riski %27 daha yüksek
Bu sonuçlar şaşırtıcı görünebilir; zira genellikle 18,5–24,9 arası VKİ optimal kabul ediliyor. Araştırmada fazla kilolu olarak sınıflandırılan (VKİ 25–35) kişilerde ise ölüm oranında anlamlı bir artış gözlenmedi. Ölçekte risk sadece VKİ 40 ve üzeri olanlarda belirginleşti; ölüm riski 2,1 kat arttı.
ZAYIFLIK SAĞLIKLI OLMAYABİLİR
Araştırmacılar, düşük kilolu olmanın özellikle ileri yaşlarda sağlık için ciddi bir risk oluşturduğunu vurguluyor. Yağ rezervleri, vücudun hastalıklarla mücadele etmesini kolaylaştırabilir; örneğin kemoterapi gören hastalarda iştahsızlık ve tat alma bozukluğu nedeniyle kilo kaybı görülür. Başlangıçta yeterli yağ rezervi olanlar, vücut fonksiyonlarını sürdürmek için bu kaynakları kullanabilir. Çok az yağ rezervi olan bireylerde ise bu rezervler hızla tükenebilir ve iyileşme yeteneği sınırlanabilir.
Ayrıca istemsiz kilo kaybı, çoğu zaman altta yatan bir hastalığın uyarı işareti olabilir; kanser veya tip 1 diyabet teşhisten önce kilo kaybına yol açabilir. Bu nedenle düşük VKİ bazen altta yatan hastalığın belirtisi olabilir.
SAĞLIKLI KİLO TANIMI YENİDEN DEĞERLENDİRİLMELİ
Çalışmanın sonuçları, “zayıflık her zaman koruyucu, fazla kilo her zaman zararlı” görüşüne meydan okuyor. Araştırmacılar, modern tıbbın diyabet ve kalp hastalığı gibi rahatsızlıkları yönetmedeki ilerlemelerinin, en güvenli kilo aralığını eskisinden daha yukarı taşıyabileceğini öne sürüyor.
Danimarka verilerine göre, VKİ 22,5–30 arası artık en düşük ölüm riskini taşıyan aralık olabilir. Ancak araştırmacılar, BMI’nin hâlâ beslenme, yaşam tarzı ve yağ dağılımı gibi sağlık açısından önemli faktörleri hesaba katmadığını vurguluyor.
BMI, iki yüzyıl önce küçük bir grup Avrupalı erkek üzerinden geliştirilmiş; farklı ırksal ve etnik gruplar için yanıltıcı olabiliyor. Örneğin Asyalı ve siyah bireyler için diyabet riskini hesaba katan bazı rehberler, BMI eşiklerini düşürüyor.
ANA DERS: ZAYIFLIK TEHLİKELİ, FAZLA KİLO HER ZAMAN ZARARLI DEĞİL
Araştırmanın sonucu net: çok zayıf olmak ciddi bir risk, hafif fazla kilo ise her zaman zararlı değil. BMI tek başına sağlık için hassas bir ölçüt değildir. Daha güvenilir sonuçlar için kan testleri, görüntüleme taramaları ve yaşam tarzı bilgilerini içeren kapsamlı ölçümler gereklidir.