Bilim insanları, Alzheimer’ın sadece yaşlanmayla değil, ağızda bulunan bakterilerle de bağlantılı olabileceğini ortaya çıkardı.
ALZHEIMER VE AĞIZ SAĞLIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ
2019 yılında yayımlanan bir çalışma, Alzheimer’ın arkasındaki olası bakteriyel etkenlerden birine dikkat çekti: diş eti hastalığı. Louisville Üniversitesi’nden mikrobiyolog Jan Potempa liderliğindeki araştırma ekibi, kronik periodontitisin (diş eti hastalığı) başlıca bakterisi olan Porphyromonas gingivalis’in ölen Alzheimer hastalarının beyinlerinde tespit edildiğini bildirdi.
Bu bağlantı ilk kez ortaya konmamış olsa da, araştırmacılar konuyu bir adım öteye taşıdı. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, ağızda var olan bu bakterinin beyne ulaşabildiği ve Alzheimer ile ilişkilendirilen amiloid beta (Aβ) proteinlerinin üretimini artırdığı görüldü.
Araştırmayı yürüten Cortexyme şirketi, henüz Alzheimer’ın nedeni konusunda kesin kanıt sunmadıklarını belirtiyor, ancak güçlü bir bağlantı hattı keşfettiklerini vurguluyor. Dominy, “Bulaşıcı etkenlerin Alzheimer’ın gelişiminde rol oynadığı öne sürülmüştü, ancak nedensellik kanıtları ikna edici değildi. Şimdi ilk kez P. gingivalis ile Alzheimer patogenezi arasında sağlam bir bağ kurduk” açıklamasında bulundu.
DİŞ ETİ HASTALIĞI ALZHEIMER’A MI NEDEN OLUYOR?
Araştırmacılar ayrıca gingipain adı verilen ve bakteriler tarafından salgılanan toksik enzimleri Alzheimer hastalarının beyinlerinde tespit etti. Bu enzimler, hastalığın iki önemli belirteci olan tau proteini ve ubiquitin ile ilişkili. İlginç olan, bu toksik enzimlerin Alzheimer teşhisi konmamış kişilerde de bulunması. Bu durum, diş eti hastalığının Alzheimer’a yol açabileceğini düşündüren güçlü bir kanıt niteliği taşıyor.
Makale, “Alzheimer hastalarının ve Alzheimer patolojisi olan ancak demans tanısı almamış bireylerin beyinlerinde gingipain antijenlerinin bulunması, P. gingivalis’in beyin enfeksiyonunun bilişsel gerilemeden önce gerçekleştiğini ve yetersiz ağız bakımından kaynaklanmadığını gösteriyor” ifadelerine yer veriyor.
Araştırmada ayrıca COR388 adlı bir bileşiğin farelerde P. gingivalis beyin enfeksiyonunu azalttığı, amiloid-beta üretimini ve nöroinflamasyonu düşürdüğü görüldü. Bu bulgular, gelecekteki Alzheimer tedavileri için umut vadediyor.
Alzheimer Araştırmaları’nın baş bilim sorumlusu David Reynolds ise, “Bakterilerin toksik proteinlerini hedef alan ilaçlar henüz sadece farelerde fayda gösterdi. Ancak 15 yıldır yeni bir demans tedavisi bulunmadığı için Alzheimer gibi hastalıklarla mücadelede farklı yaklaşımları denemek çok önemli” yorumunu yaptı.