ABD’deki Baylor Tıp Fakültesi’nde yürütülen çalışmada, metforminin yalnızca karaciğer ve bağırsak üzerindeki etkileri değil, beyindeki potansiyel etkisi de araştırıldı.
METFORMİNİN BEYİN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Baylor Üniversitesi’nde patofizyolog olan Makoto Fukuda, “Metforminin kan şekerini düşürmede öncelikle karaciğerdeki glikoz üretimini azalttığı uzun süredir biliniyor. Bunun yanı sıra, bazı çalışmalar bağırsaklar aracılığıyla da etki ettiğini gösteriyor. Biz de beynin glikoz metabolizmasındaki merkezi rolünü göz önünde bulundurarak, metforminin beyinde nasıl bir etki yarattığını incelemek istedik” diyor.
Araştırmanın temelini, daha önce yapılan çalışmalarda ventromedial hipotalamus (VMH) bölgesindeki Rap1 adlı bir proteinin glikoz metabolizmasını düzenlemedeki rolünün bulunması oluşturuyor. Yeni çalışmada fareler üzerinde yapılan deneyler, metforminin VMH’ye ulaştığını ve burada Rap1’i devre dışı bırakarak tip 2 diyabet semptomlarının kontrolüne yardımcı olduğunu gösterdi.
İlginç bir şekilde, Rap1 proteini olmayan farelerde metformin hiçbir etki göstermedi; diğer diyabet ilaçları ise etkili oldu. Bu durum, metforminin beyinde diğer ilaçlardan farklı bir mekanizma ile çalıştığına dair güçlü bir kanıt sunuyor.
Araştırmacılar, ayrıca metforminin etkilediği belirli nöronları tespit etti. Fukuda, “VMH’deki hangi hücrelerin metforminin etkilerini düzenlediğini de inceledik. Metforminin beyne verildiğinde SF1 nöronlarını aktive ettiğini gördük; bu da ilacın etkisinde bu nöronların doğrudan rol oynadığını gösteriyor” diyor.
METFORMİN SADECE KARACİĞER VE BAĞIRSAKTA DEĞİL BEYİNDE DE ETKİLİ
Metformin uzun yıllardır güvenli, etkili ve uygun maliyetli bir tedavi olarak biliniyor. Karaciğerin glikoz üretimini azaltıp vücudun insülini daha verimli kullanmasını sağlayarak tip 2 diyabet semptomlarını kontrol altına alıyor. Artık ilacın beyinde de etkili olabileceği biliniyor. İnsan çalışmalarında da bu etkinin doğrulanması, metforminin etkisini artırmak ve yeni kullanım alanları bulmak için önemli bir adım olacak.
Bu keşif, metforminin yalnızca karaciğer ve bağırsakta değil, beyinde de etkili olduğunu gösteriyor. Fukuda, “Beyin, ilaca karaciğer veya bağırsakta gereken yüksek konsantrasyonlardan çok daha düşük bir dozda yanıt veriyor. Bu da metforminin potansiyelini yeniden düşünmemizi sağlıyor” diyor.
Metforminin beyindeki etkisinin anlaşılması, ileride yaşam süresini uzatmak ve beyin yaşlanmasını yavaşlatmak gibi farklı alanlarda da kullanılabileceğini düşündürüyor.