10 Kasım 1938’de Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hayata gözlerini yummasının ardından TBMM’de büyük bir hüzün yaşandı. Meclis Başkanı Mustafa Abdülhalik Renda başkanlığında toplanan milletvekilleri, derin bir sessizlik ve gözyaşları içinde yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere bir araya geldi. O gün yaşananlar, “hıçkırıklar ve ağlamalar” notuyla Meclis tutanaklarına geçti.
ATATÜRK’ÜN VEFATININ ARDINDAN MECLİS OLAĞANÜSTÜ TOPLANDI
Atatürk’ün ebediyete irtihalinin ardından TBMM Başkanı Mustafa Abdülhalik Renda, Cumhurbaşkanı Vekilliği görevini üstlendi. Renda, yeni cumhurbaşkanı seçimi için Meclis’i 11 Kasım Cuma günü olağanüstü toplantıya davet etti.
10 Kasım 1938’de Atatürk’ün vefat raporunun okunmasıyla başlayan oturumda, TBMM Başkanı Renda milletvekillerine “Büyük Halaskarımızın ölümünden hepimizin ve bütün milletin duyduğu elemin ne kadar büyük ve derin olduğunu dünden beri gerek kendimizde gerek millette gördüğümüz büyük acılarla anlıyoruz.” sözleriyle seslendi.
MECLİS SALONUNDA “HIÇKIRIKLAR VE AĞLAMALAR” YANKILANDI
Renda, Teşkilatı Esasiye Kanunu gereği yeni cumhurbaşkanı seçimi sürecine geçmeden önce Meclis’i saygı duruşuna davet etti. Tutanaklara, o anlarda salonu dolduran milletvekillerinin “hıçkırıklar ve ağlamalar” içinde olduğu notu da geçti.
İSMET İNÖNÜ OYBİRLİĞİYLE CUMHURBAŞKANI SEÇİLDİ
Saygı duruşunun ardından yapılan seçimde 348 milletvekilinin tamamının oyunu alan İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci cumhurbaşkanı olarak seçildi. İnönü, ant içtikten sonra yaptığı ilk konuşmada, “Bu anda Atatürk’ün hatırası teselli bulmaz acılarla dolu olan kalbimizin aziz timsalidir. Kadir bilen ve büyük evlat yetiştiren milletimizin yüreğinde Kemal Atatürk adı sevgi ve hürmet içinde ebedi olarak yaşayacaktır.” ifadelerini kullandı.
BAYRAKLAR YARIYA İNDİRİLDİ, TAZİYELER YAĞDI
Atatürk’ün vefatının ardından yayımlanan Başbakanlık Kararnamesi ile 10 Kasım saat 11.25’ten itibaren tüm yurtta bayraklar yarıya indirildi. Aynı gün, dünya liderleri TBMM Başkanı Mustafa Abdülhalik Renda’ya taziye telgrafları gönderdi. Yabancı ülkelerin meclis başkanlarından gelen bazı mesajlar daha sonra Genel Kurul’da okunarak kayıtlara geçti.