Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, TES’in 2026’nın ikinci çeyreğinde yürürlüğe girmesi planlandığını açıkladı. Sistemin, Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işveren katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüştürülmesini öngördüğünü belirten Kurt, uygulamanın emeklilikte oluşan gelir kaybını telafi ederek çalışma sürecindeki yaşam standartlarını koruyacağını ifade etti.
Kurt, Türkiye’de tasarruf oranlarının gelişmekte olan ülkelerin altında seyrettiğini vurgulayarak, sürdürülebilir kalkınma için tasarrufların artırılması gerektiğini söyledi.
Kimler TES’e dahil olacak?
Uygulamanın kapsamı yasayla belirlenecek olsa da aktif çalışan kamu ve özel sektör personeli ile banka, oda ve borsa çalışanlarının sisteme dahil edilmesi öngörülüyor. Bağ-Kur’lular ve çalışmayan kişiler kapsam dışında kalacak.
Emekli olup yeniden çalışmaya başlayanlar da TES’e dahil edilecek. Sistemde en az 10 yıl kalan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduğunda ikinci bir emekli aylığı almaya hak kazanacak.
Prim ödemeleri ve işveren katkısı
TES’te üç taraflı katkı söz konusu olacak: çalışan, işveren ve devlet. Brüt ücret üzerinden yapılacak kesintilerin işçilerden yaklaşık yüzde 3, işverenden ise başlangıçta 1-2 puan civarında olması bekleniyor. Devlet katkısı da OKS’de olduğu gibi yüzde 30 seviyesinde olabilir.
OKS ve mevcut BES sistemi aynen korunacak; mevcut birikimler ve devlet katkıları kaybolmayacak, çalışanlar dilerse BES’ten ayrılabilecek. Ancak TES zorunlu olacak ve öngörülen süre boyunca sistemden çıkış mümkün olmayacak.
İkinci emekli aylığı ve birikimlerin değerlendirilmesi
TES’te birikimler, yatırım, emeklilik, altın, hisse senedi ve gayrimenkul fonlarında değerlendirilecek. Katılımcılar, fonlar arasında tercih yapabilecek. Sistem Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda, SEDDK, SPK ve EGM gözetiminde yönetilecek.
10 yıl sistemde kalan katılımcılar, kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduğunda ikinci bir emekli aylığı alabilecek. Aylık ödemeler, katkı payına göre 3 bin-5 bin TL arasında değişebilecek. Birikimler toplu olarak da alınabilecek.
Sistemden erken çıkış ve özel durumlar
Emeklilik, ölüm veya maluliyet dışında TES’ten ayrılmak mümkün değil. Ancak evlilik, ilk konut alımı, uzun süreli işsizlik veya ağır hastalık durumlarında birikimin yüzde 10-20’si kadar ödeme yapılabilecek. Devlet katkısının ne kadarının ödeneceği ise yasal düzenlemelerle belirlenecek.
İşveren maliyeti artıyor
TBMM’ye sunulan torba yasada sigorta primlerinde yapılan değişiklikler ve TES’in zorunlu olması nedeniyle işverenlerin maliyetinde artış bekleniyor. Bu durum, 2026 bütçe planlamalarında dikkate alınacak.
Devlet katkısı değişebilir
Mevcut BES sisteminde devlet katkısı yüzde 30 seviyesinde bulunuyor. TES ile birlikte Cumhurbaşkanına, devlet katkısını yüzde 0 ile yüzde 50 arasında değiştirme yetkisi veriliyor. Böylece katılımcılar, birikimlerini daha avantajlı şekilde değerlendirebilecek.